فرمولاسیون قرص، اصلی‌ترین گام در فرایند تولید انواع قرص می‌باشد که پس از این مرحله، تولید قرص برای مصارف مختلف توسط دستگاه‌های مدرن و مختلف انجام می‌شود. در این نوشتار، قصد داریم در خصوص فرمولاسیون قرص و روند تولید انواع قرص مطالبی را بیان نماییم تا به به طور کامل با این فرایند آشنا شوید.
منظور از فرمولاسیون قرص چیست؟
فرمولاسیون در واقع، دستورالعمل ساخت یک ماده است که از جمله مهمترین، مراحل تولید مواد مختلف نیز محسوب می‌شود. از همین رو در فرمولاسیون قرص، با توجه به نوع و ویژگی مواد، ممکن است از انواع بایندرها (برای مثال PVB و CNC، مِتیل سلولز، هیدروکسی پِروپیل و لاکتوز) و مواد مختلف دیگر، جهت افزایش استحکام محصول نهایی استفاده کرد. از سوی دیگر، در فرمول‌های قرص علاوه بر بایندرها، از برخی افزودنی‌های دیگر مانند موارد زیر نیز ممکن است استفاده شود:
روان‌کننده‌ها: یکی از مواد روان‌کننده، مادۀ شیمیایی استئارات منیزیم می‌باشد که به مواد اولیه افزوده می‌شود. کاربرد این مواد به جهت این است که باعث رقیق شدن مواد ترکیبی خواهد شد و بنابراین، مواد به آسانی وارد قالب قرص می‌شوند.
عامل تجزیه: یکی دیگر از افزودنی‌های مهمی که در فرمولاسیون قرص، ممکن است از آن استفاده شود، عامل تجزیه یا حَل کنندۀ قرص است. بعد از بلعیدن قرص، مواد موثر موجود در ترکیب قرص با کمک این نوع افزودنی‌ها، آزاد می‌شوند و بنابراین، هضم و جذب قرص نیز آسان و سریع انجام خواهد شد.
به یاد داشته باشید که در فرمول قرصها ممکن است از افزودنی‌های دیگر مانند بهبود دهندۀ جریان‌پذیری و تراکم‌پذیری پودر، حجم دهنده و براق کنندۀ سطح قرص نیز استفاده کنند.
پس از آنکه طبق فرمولاسیون قرص، فرایند ترکیب مواد مختلف توسط دستگاه‌های میکسر، به صورت یکنواخت با یکدیگر انجام شد، در گام بعدکه اساسی‌ترین گام در تولید قرص می‌باشد، باید مواد به پودر گرانوله یا گرانول شده تبدیل شوند.
اهمیت فرایند گرانول در تولید انواع قرص
فرایند گرانول یکی از مهمترین و اصلی‌ترین، فرایند تولید قرص پس از فرمولاسیون قرصمحسوب می‌شود. در این فرایند، از تکنیک‌های مختلف جهت ترکیب ذرات پودری استفاده می‌شود تا بدین نحو، ذرات با شکل‌های بزرگتر و با استحکام بیشتر، تهیه شوند. ضمن آنکه، توانایی اتصال یا فشار بر ذراتی که اندازۀ بیشتر یا بزرگتری دارند، افزایش خواهد یافت. لازم به ذکر است که فرایند تولید گرانول جهت تولید انواع قرص به دو نوع مختلف یعنی گرانول خشک و گرانول مرطوب انجام می‌شود.
دستگاه گرانول‌‌سازی مرطوب و خشک ماشین سازی حسنی، دستگاهی مناسب و کاربردی جهت شکل دادن به مواد مختلف پودری به صورت مرطوب و خشک می‌باشد. ضمن آنکه، این دستگاه گرانول‌ساز، تمام استیل و قابل شستشو بوده و تمام فریم‌های دستگاه نیز به صورت آسان قابل تنظیم می‌باشند.
مهمترین ویژگی پودر گرانوله، هَمگن بودن و همچنین بالا بودن تراکم فشردۀ پودر خواهد بود. پودر گرانول شده نباید به هیچ وجه به سطوح مختلف مانند قسمت‌های درگیر با پِرس قرص ( جدارۀ قالب‌ها یا پانچ) و همچنین ظروف بِچسبد. ضمن آنکه، باید ذرات از جریان‌پذیری مناسب و مطلوب نیز برخوردار باشند. این ویژگی (جریان‌پذیری)باعث می‌شود تا فضای خالی و کامل قالب قرص از مواد پر شود.
برای آنکه مواد یا پودر گرانوله تبدیل به قرص شوند باید از دستگاه پرس‌ساز قرص استفاده کرد که در بخش بعد، مطالب جامعی در خصوص انواع دستگاه پرس‌ساز ارائه خواهیم کرد.
دستگاه پرس قرص چیست و چه کاربردی در فرایند تولید قرص دارد؟
پس از فرایند فرمولاسیون قرص و گرانوله کردن مواد، در گام بعد باید به اهمیت استفاده از دستگاه پرس قرص در فرایند تولید انواع قرص اشاره کنیم.
پرس‌ساز قرص یا دستگاه پرس قرص، دستگاهی مکانیکی است که با فشرده‌سازی و تبدیل پودر به قرص، قرص‌هایی با ابعاد و وزن یکسان تولید می‌کند. با توجه به اندازه و سایز قرص و همچنین میزان ظرفیت تولید محصول موردنیاز، از مدل‌های متنوع دستگاه پرس قرص می‌توان استفاده کرد. دستگاه پرس قرص در انواع مختلف و همچنین با عملکرد دقیق و سریع، امکان تولید طیف وسیعی از انواع قرص جهت استفاده در صنعت داروسازی، مواد آرایشی بهداشتی، مواد شوینده و غیره را خواهد داشت. با توجه به اینکه، ضخامت قرص، میزان عمق پر کردن و سرعت دستگاه نیز به راحتی قابل تنظیم است.
از جمله مزایای دستگاه پرس قرص، می‌توان به تولید قرص با کاربردهای مختلف، پرس کردن انواع گرانول و پودر و همچنین امکان تولید انواع قرص با استحکام بالا اشاره کرد.
انواع دستگاه قرص ساز
- پرس قرص دستی: دستگاه پرس قرص دستی، وسیله‌ای است که جهت تولید قرص به ابعاد (9 میلیمتر) در تیراژ کم و پایین (5 تن) قابل استفاده می‌باشد. سرعت تولید قرص توسط این دستگاه، بستگی به میزان توانایی اپراتور و کاربر دستگاه خواهد داشت.
- پرس قرص اتوماتیک: دستگاه پرس قرص اتوماتیک، جهت تولید انواع قرص در ابعاد، اشکال و ظرفیت‌های تولیدی متفاوت، قابل استفاده است. این نوع دستگاه پرس قرص، دارای سرعت و دقت بالا، صدای کم و همچنین مصرف مواد کم می‌باشد.انواع دستگاه اتومات پرس قرص (8 تا 20 تن) موجود است که در این بخش، برخی از ویژگی‌های مهم انواع مختلف دستگاه پرس قرص ماشین سازی حسنی را عنوان خواهیم کرد.
- قرص ساز اتومات 6 تا 7 تن: مناسب تولید قرص (2500-3500 عدد) می‌باشد. این دستگاه کاملاً بی‌صدا بوده و ضمناً کاربری راحتی دارد. با توجه به اینکه، میزان فشار متغیر و قابل تنظیم بوده و قالب‌ها نیز به راحتی قابل تعویض می‌باشند.
- قرص ساز اتومات 8 تا 10 تن: این دستگاه‌ها، از جمله، کم مصرف‌ترین نوع دستگاه‌های قرص ساز در مصرف برق و انرژی محسوب می‌شوند. با توجه به اینکه، قابلیت استفاده به صورت دائم (24 ساعته) را نیز دارند. از طرفی سرعت و میزان فشار در این نوع دستگاه‌ها قابل تنظیم بوده و ضمناً در حین فرایند پرس قرص، صدای کمی خواهند کرد. از دیگر مزایای مهم دستگاه‌های قرص ساز به ظرفیت تولید بالای آنها و قابلیت کار با 4 سُنبۀ همزمان می‌توان اشاره کرد. در طراحی دستگاه قرص ساز اتومات ماشین سازی حسنی، از فیکسچِر جهت جلوگیری از بروز اشتباهات و خطای اپراتور استفاده شده است. با وجود فیکسچر، دستگاه نیز آسیب کمتری خواهد دید. با توجه به اینکه، کاربرانی که قصد استفاده از این دستگاه با برق خانگی را دارند، به دلیل برخورداری این دستگاه از اینورتر، امکان استفادۀ آسان به صورت برق تک‌فاز، برای این دسته از کاربران فراهم شده است.
- قرص ساز اتومات 20 تن: جهت پرس انواع قرص در ابعاد بزرگ با تعداد سُنبۀ بالا بسیار مناسب بوده و همچنین دارای فیدر کشویی موتور گیربُکس با قدرت (5/5 اسب بخار) با توان تولید 3000 قرص در ساعت می‌باشد. ویژگی‌های دیگر این دستگاه پرقدرت و با کیفیت شامل: صدای کم، اِستهلاک پایین، سرعت بالا و تعویض سریع و آسان قالب‌ها می‌باشند. البته قرص ساز 20 تن، جایگزین مناسبی برای دستگاه پرس قرص روتاری خواهد بود.
- پرس قرص هیدرولیک: دستگاه پرس قرص هیدرولیک ماشین سازی حسنی، جهت تولید انواع مختلف قرص نظیر قرص نمک، صابون، ماشین ظرفشویی و در ابعاد و اندازۀ متنوع با تعداد تیراژ بالا به صورت چند سُنبه‌ای (50-10 عدد سنبه) استفاده کرد. ویژگی‌های بارز و مهم دیگر این دستگاه کارآمد شامل:تولید قرص در ابعاد متوسط و بزرگ با تعداد زیاد، مجهز بودن به سیستم کنترل (PLC) و نمایشگر تمام لمسی، امکان تعویض آسان انواع قالب مورد استفاده در دستگاه، بی‌صدا بودن دستگاه، امکان تنظیم و کنترل فشار پرس از روی نمایشگر، مجهز به رادیات خنک‌کنندۀ روغن جهت استفاده به صورت دائم (24 ساعته) و همچنین دارای کاورکِشی مناسب و کاربردی، برای پوشش صحیح دستگاه می‌باشد.باید به این نکته نیز اشاره کنیم که هر چه تعداد سنبه‌های دستگاه پرس قرص بیشتر باشد، سرعت تولید قرص در ابعاد متفاوت(متوسط و بزرگ) برای مصارف مختلف افزایش خواهد یافت. دستگاه پرس قرص ماشین سازی حسنی، با تکیه بر آخرین تکنولوژی روز دنیا و تخصص فنی مهندسین مجرب این مجموعۀ موفق، طراحی و ساخته شده است.
دستگاه کوتینگ چیست و در فرایند تولید قرص چه کاربردی خواهد داشت؟
در گام بعدی( یعنی پس از مرحلۀ فرمولاسیون قرص، گرانوله کردن و پرس قرص) باید از دستگاه کوتینگ اتومات، جهت لایه‌گذاری سطحی، روکش کردن، رنگ‌آمیزی قرصها استفاده کرد. بنا به دلایل مختلفی فرایند روکش کردن قرصها صورت می‌گیرد که یکی از مهمترین و اصلی‌ترین آنها، در صنعت داروسازی کنترل کردن مکان رَها سازی دارو در سیستم گُوارش بدن است(یعنی قرص جذب کدام بخش از دستگاه گوارش شود).
دستگاه کوتینگ اتومات ماشین سازی حسنی، در انواع مدل (10 تا 100 لیتری) با قابلیت‌های فراوان از قبیل اینورتورینگ جهت تنظیم سرعت چرخش، اسپرینگ دستی یا اتومات، تنظیم نمودن زاویه چرخش و همچنین ایجاد امکان دور چپ و راست دائم است. این دستگاه اتومات مجهز به سیستم سرمایش و گرمایش، تایمر و آلارم، تهویه و . . . می‌باشد.ضمن آنکه این دستگاه، حین فعالیت صدای کمی تولید می‌کند و در مصرف انرژی و برق بهینه عمل می‌نماید.
جهت خشاب‌گذاری و بسته‌بندی قرص از چه دستگاهی استفاده می‌شود؟
دستگاه بلیستر، یکی دیگر از دستگاه‌های کاربردی در فرایند تولید قرص محسوب می‌شود جهت بسته‌بندی و خشاب‌گذاری قرصها استفاده می‌شود. این دستگاه قابلیت خشاب‌گذاری (20 خشاب) در دقیقه را با سرعت بالا خواهد داشت.
دستگاه بلیستر ماشین سازی حسنی، در دو مدل اتومات و نیمه اتومات قابل استفاده است. دستگاه بلیستر نیمه اتومات، سرعت تولید 500 خشاب در ساعت را دارد که برخلاف دستگاه اتومات، سه تیکه می‌باشد.
دستگاه بلیستر تمام اتومات مجهز به نمایشگر لمسی ( دو زبان انگلیسی و فارسی) است که امکان ذخیره‌ساری تمام تنظیمات اِعمال شده به دستگاه را خواهید داشت. ضمن آنکه، قابلیت تعویض سریع قالب‌ها و همچنین تنظیم آسان از روی نمایشگر برای کاربران دستگاه بلیستر فراهم شداه است.
از سوی دیگر، امکان تنظیم سرعت، سیستم کنترل PLC، کورس و البته تایمینگ به صورت آنلاین به واسطۀ نمایشگر (با دقت بالای 5000 میل) را بدون خاموش کردن دستگاه، فراهم می‌کند. با توجه به اینکه، تمامی قطعات دستگاه بلیستر، از مواد استیل با دوام و مقاوم یا کُروم‌کاری (با در نظر گرفتن اصول GMP) طراحی و ساخته شده‌اند. بدین ترتیب فرایند تولید انواع قرص با فرمولاسیون قرصشروع و با بکارگیری دستگاه بلیستر پایان می‌یابد.
